- DOLIUM
- DOLIUMvini receptaculum est: et quidem Dolia, Graece πίθους, sic a cadis distinguit Salmas. ut cados ex ligno: dolia fictilia fuisse dicat. Hinc graecorum Prov. Ε᾿ν πίθῳ τὴν κεραμείαν μανθάνειν. Vide eum ad Vopisc. in Carino, ubi de Doliaribus Tibicinibus, quos quidam fingunt, Pithaulas, pro Pythaulas, apud huncAuctorem legentes, multa, ut et infra in voce Pithaules. In horreis autem defodi Dolia, moris fuisse, notum e Scriptoribus Rei Rustic. Poetis et Iurecoss. Hinc Iul. Capitolinus, in Pio, inter omina Imperii, in Hetruria, inquit, Dolia, quae defossa fuerant, supra terram reperta funt. Vide ibi Casaub. Circa Alpes tamen, ligneis vasis condunt, circulisque cingunt, ait Plin. l. 24. c. 21. ubi de Romanorum more vina in Doliis colligendi, multa. Non enim in iis illud asservabant, sed inde in plura minora defundebant, ut amphoras, cados, urceos, quo ibi servaretur et inveterasceret, quod proin defusum vinum inde appellatum esse supra diximus. Vide Pignor. de Servis, ubi de Cella vinaria agens, vett. circa Alpes doliorum, quorum Plin. meminit, iconem exhibet, ut et hic passim in vocibus Cupa, Vinum etc. Ceterum infundendo in Dolia vinum numerantes mensuras, in principio numeri, non unum, sed multa, dixisse Vett. videbimus infra, in voce Wyrieles; uti de festo Atheniensium die, quo Dolia retinebant, ubi de Pithoegiis sacris; et de pittaciis, iis adfigi solitis; quibus vini patria et aetas indicarentur, in voce Pittacium. Sed et Dolium, machina militaris, apud Liv. l. 38. c. 7. ubi de Ambraciae obsidione, Nova etiam haud magni operis adversus eos (Romanos) qui in cuniculo erant, excogitata res est, Dolium a fundo pertusum, qua fistula modica inseri posset, et fistulam ferream operculumque dolii ferreum, et ipsum pluribus locis perforatum fecêrunt, hoc tenui plamâ completum dolium ore in cuniculum verso posuêrunt. Per operculi foramina, praelongae hastae, quas sarissas vocant, ad summovendos hostes eminebant, scintillam levem ignis inditam plumae, folle fabrili ad caput fistulae imposito flando accendêrunt. inde non solum magna vis fumi sed acrior etiam foedc quodam nidore ex adusta pluma quum totum cuniculum complesset, vix durare quisquam intus poterat. Vide quoque infra Ona, ubi latentes in doliis insidias, alio stratagematis genere, habes? it. Ventriloquus, ubi de spiritu e dolio seu aliquo quopiam vase responsa promente. Nec omittendum, quod non in praediis solum sua habuêre viridaria Vett. sed et in Doliis aggestâ terrâ defodêrunt uti discimus ex l. 26. ff. de instr. vel instru. Vide quoque infra in voce Viridarium.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.